Wijnflessen en de grote verdwijntruc

Een tijdje geleden heb ik een blog geschreven over de aansprakelijkheid van een  wijnproducent voor de schade omdat één van haar wijnflessen uit elkaar is gesprongen tijdens het ontkurken. Toeval of niet, dit keer heb ik weer blog over een drankgerelateerd probleem. Sterker nog, het betreffende probleem heeft zelfs geleid tot bestuurdersaansprakelijkheid en dat is opmerkelijk te noemen want rechters zijn normaal gesproken zeer terughoudend bij het toewijzen van vorderingen waarbij voorbij wordt gegaan aan de rechtspersoonlijkheid van een rechtspersoon. Voordat ik verder ga, zal ik eerst vertellen wat er is gebeurd.

Twee partijen hebben een overeenkomst met elkaar gesloten en deze houdt het volgende in.  Vennootschap A verkoopt en levert aan vennootschap B een grote partij wijnflessen voor een bedrag van ruim € 100.000,–. De gehele voorraad bleef in bewaring bij dezelfde bewaarder. Vennootschap A mag de wijnflessen doorverkopen op voorwaarde dat zij de wijnflessen eerst terugkoopt tegen een vooraf vastgestelde prijs. Vennootschap A is deze afspraak echter niet nagekomen. Zij heeft de wijnflessen toch doorverkocht zonder dat zij deze eerst van vennootschap B heeft teruggekocht en zonder enig bedrag aan vennootschap B te vergoeden.

In zekere zin is er sprake van diefstal reden waarom ik mij namens vennootschap B de betreffende bestuurder van vennootschap A persoonlijk aansprakelijk heb gesteld. Door toedoen c.q. nalaten van deze bestuurder is namelijk de gehele wijnvoorraad verdwenen en daardoor is het eigendomsrecht van vennootschap B verloren gegaan. De bestuurder van vennootschap A heeft onrechtmatig gehandeld omdat hij heeft bewerkstelligd en toegelaten dat vennootschap B geen beroep meer kan doen op haar eigendomsrecht. De Rechtbank Midden Nederland was het daarmee eens en in rechtsoverweging 3.12 van haar vonnis van 16 oktober 2019 (ECLI_NL_RBMN_2019_4813) heeft zij daartoe het volgende overwogen.

Wanneer een vennootschap ten opzichte van een derde wanprestatie pleegt of onrechtmatig handelt kan, onder omstandigheden, behalve de vennootschap zelf ook de bestuurder van die vennootschap aansprakelijk zijn voor de schade van die derde. Vereist is dat de bestuurder persoonlijk een ernstig verwijt kan worden gemaakt. Het antwoord op de vraag of de bestuurder persoonlijk een ernstig verwijt kan worden gemaakt, is afhankelijk van de aard en de ernst van de normschending en de overige omstandigheden van het geval.

Voor een ernstig verwijt geldt normaal gesproken de voorwaarde dat de bestuurder wist of behoorde te begrijpen dat de schuldeiser van de vennootschap door zijn handelen schade zou lijden (ECLI_NL_HR_2014_2627). Met andere woorden, van schade als gevolg van bestuurdersaansprakelijkheid is pas sprake als de vennootschap haar verplichtingen ten opzichte van de schuldeiser niet of onvoldoende nakomt en onvoldoende verhaal biedt.

Met betrekking tot de verdwenen wijnvoorraad oordeelde de Rechtbank Midden Nederland in rechtsoverweging 3.19 dat als vennootschap A geen toestemming voor de doorverkoop heeft gekregen van vennootschap B, dan is er sprake van verduistering van de wijnflessen door vennootschap A. Zij hield immers de wijnflessen in beheer voor vennootchap B en zij heeft de verkoopopbrengst ervan in haar eigen bedrijfsvoering gebruikt als extra liquiditeit.

De bestuurder van vennootschap A kan daarom worden beschouwd als feitelijk leidinggever van die verduistering –artikel 51 Wetboek van Strafrecht – en is in dat geval aansprakelijk voor de schade van vennootschap B.

Uiteindelijk heeft de Rechtbank Midden Nederland geoordeeld dat het handelen van de bestuurder (van vennootschap A) dermate ernstig is geweest dat dit een uitzondering rechtvaardigt op het uitgangspunt dat voor zijn aansprakelijkheid moet vaststaan dat hij op het moment van het hem verweten handelen wist of behoorde te weten begrijpen dat het slachtoffer (vennootschap B) van zijn handelen schade zou lijden.

Wilt u meer weten over bestuurdersaansprakelijkheid dan kunt u vrijblijvend contact opnemen met mr. E.R. Jonker.