Studiekostenbeding? Werkgevers opgelet!

Het is werkgever toegestaan om met de werknemer afspraken te maken over de eventuele terugbetaling van studiekosten bij beëindiging van het dienstverband, die aanvankelijk door de werkgever zijn betaald.

Hierbij gelden op grond van de rechtspraak wel enkele kaders en meer in het algemeen ook de eisen van goed werkgeverschap.

Een studiekostenbeding is in principe rechtsgeldig als:
a) de periode is vastgesteld gedurende welke de werkgever geacht wordt baat te hebben van de door de werknemer tijdens diens studiewerkzaamheden verworven kennis en vaardigheden;
b) is bepaald dat de werknemer, indien de dienstbetrekking tijdens of onmiddellijk na afloop van de studieperiode eindigt, het loon over die periode aan de werkgever zal moeten terugbetalen;
c) deze terugbetalingsverplichting vermindert na evenredigheid van het voortduren van de dienstbetrekking gedurende de onder periode bedoeld onder punt a).

Er geldt dus een glijdende schaal, als het dienstverband langer geduurd heeft na de betaling van de studiekosten verminderd de terugbetalingsverplichting.

Verder moet er rekening gehouden worden met het volgende:
– de hoogte van de door de werknemer terug te betalen bedragen mag er niet toe leiden dat hij aan salaris minder overhoudt dan het minimumloon;
– over het algemeen is het niet toegestaan om de studiekosten terug te vorderen als de werkgever het initiatief tot beëindiging van de arbeidsovereenkomst heeft genomen.

In de uitspraak van de Rechtbank Gelderland d.d. 16 november 2016 (ECLI:NL:RNGEL:2016:6183)  leek aan deze eisen te zijn voldaan, echter de werkgever kon toch geen beroep doen op het studiekostenbeding. Wat was de situatie?

In het studiekostenbeding was een gefixeerd bedrag aan studiekosten opgenomen van € 4.000,- per jaar. Op zich is dit toelaatbaar. In deze zaak slaagde de werkgever er echter niet in om aan te tonen dat deze kosten ook daadwerkelijk gemaakt werden. De studie bleek te bestaan uit een verplichting voor de werknemer om wekelijks vier uur studieverlof op te nemen voor zelfstudie tijdens werktijd. Omdat de werknemer bij klanten werkte tegen een uurtarief van € 75,- per uur en de werkgever deze kosten gedurende vier uur per week derfde, was zij van mening dat er sprake was van studiekosten.

In de praktijk werden de vier uur per week wel geboekt als studie-uren, maar werden er tijdens deze uren gewoon (declarabele) werkzaamheden verricht. Voor zover er tijdens de studie-uren wel daadwerkelijk werd gestudeerd, was de kantonrechter van mening dat het enkel ging om studie tijdens werktijd die nodig is voor de goede uitoefening van de functie. De eventuele kosten daarvan dienden volgens de kantonrechter niet voor rekening van de werknemer te komen. Verder was de rechter van mening dat de werkgever de verregaande financiële gevolgen van het aangaan van het studiekostenbeding met werknemer had moeten bespreken. Dat was in dit geval niet gebeurd. Het feit de werknemer tot drie maal toe een arbeidsovereenkomst had getekend met daarin een uitgebreid studiekostenbeding is niet voldoende. De rechter kwam tot de conclusie dat de werknemer in redelijkheid niet aan het studiekostenbeding kon worden gehouden. Een studiekostenbeding met een gefixeerd bedrag is toegestaan, maar de werkgever moet dan wel de gemaakte kosten kunnen aantonen en voor het sluiten van het beding de werknemer gronden informeren over de gevolgen van het studiekostenbeding.